Elkaar ruggesteun geven,  kan zowel letterlijk en fysiek, als ook figuurlijk. Een vorm van ruggesteun in de figuurlijke zin is het geven en ontvangen van empathie. Je geeft iemand empathie als je je in de ander kunt inleven en ook je gevoelsmatig kan verbinden met de ander. Als je je kan verbinden met de gevoelens en behoeften van die ander. Door te proberen te achterhalen wat de ander voelt en nodig heeft en dit te benoemen voelt de ander zich gehoord en gezien en ervaart daarmee steun.

Het jezelf in de schoenen van de ander kunnen verplaatsten vereist te kunnen switchen van gezichtsveld. Het kan zijn dat je zo gehecht of vertrouwd bent om vanuit het jouw bekende gezichtsveld te kijken dat het lastig is om zo’n switch te maken. Het is nodig om een sprong te  maken naar een andere en mogelijk onbekende visie.

Om een sprong te kunnen maken en van gezichtspunt te kunnen veranderen is het nodig je brein te oefenen om van verschillende kanten te kunnen kijken. Hoe beter je brein kan switchen van context, hoe gemakkelijker het is om jezelf te verplaatsen in een ander. Als je het onderstaande plaatje bekijkt, dan kan het zijn dat je in eerste instantie óf de jonge vrouw ziet, óf de oude vrouw. In het plaatje zitten beide verborgen.

Je kunt je brein oefenen in het switchen. Als je de jonge vrouw ziet, richt je aandacht op haar oor en  denk: ‘dit is het oog van de oude vrouw’ . Als je de oude vrouw ziet,  kun je je richten op de kin en  denken: dit is de hals van de jonge vrouw.

Soms is ons brein zo bezet met pijn en verwarring dat er geen ruimte is om te switchen van context. Het is dan lastig om empathie te geven. Dan is het belangrijk om eerst zelf empathie te ontvangen. In een conflict tussen twee mensen kan het zijn dat beide partners bezet zijn door en geraakt zijn in hun eigen pijn. Dat er geen ruimte over is om naar de ander te luisteren. Als één van de partners een klein beetje ruimte heeft om te luisteren naar de ander en de ander kan iets van haar pijn uiten, dan kan dat al voldoende ruimte geven aan de ander om te switchen en te luisteren wat de ander te zeggen heeft. Zo kun je elkaar stapje voor stapje vrij maken om elkaar empathie te geven.

Vaak hebben we echter niet door dat ons denkvermogen bezet is met pijn en verwarring. De intentie is om empathie te geven aan de ander, maar in plaats van empathie geven we sympathie. Sympathie is geen empathie. Bij sympathie val je samen met de ander en neem je het oordeel van de ander als ‘waar’ aan waarbij je de gevoelens en behoeften van de ander uit het oog kan verliezen. Het kan in eerste instantie als steunend worden ervaren, maar het is uiteindelijk niet bevrijdend. Het versterkt het oordelen naar iets of iemand en creeért daarmee later meer problemen.

Een andere valkuil kan zijn om advies te geven aan de ander. Er is niets mis met het geven van advies als de ander erom gevraagd heeft. Maar advies geven terwijl de ander empathie zou willen, kan  storend zijn. Bij het geven van advies ga je er onbewust vanuit dat de ander de oplossing niet zelf kan vinden. Je wilt graag helpen en je geeft het advies vanuit jouw gezichtspunt. Alhoewel het soms best behulpzaam kan zijn, kan het ook veroorzaken dat de ander zich niet gehoord en begrepen voelt en niet de ruimte ervaart om zichzelf te uiten. Meestal kan iemand die zichzelf heeft geuit en wiens gevoelens en behoeften helder zijn geworden, zelf de oplossing vinden. Of een volgende stap wordt helder.  

Het is zeer behulpzaam om een netwerk te hebben van mensen waarop je kan terugvallen op het moment dat je empathie nodig hebt. Op momenten dat je in pijn of verwarring bent is het zeer behulpzaam als er iemand is die empatisch naar je luistert. Het maakt dat de verwarring kan ont-warren en je weer in contact komt met de onderliggende behoefte waar niet aan tegemoetgekomen is. Heb je contact met de onderliggende behoefte, ben je er bewust van, dan kan je ervoor zorgen dat er alsnog aan tegemoet gekomen wordt. Echter kan het bewust-zijn op zichzelf al voldoende zijn. Het besef dat je iets nodig hebt, maar je hoeft het niet perse te krijgen. Dat maakt vrij.

Samengevat: je kan empathie hebben voor een ander als je zelf voldoende ruimte hebt in je brein. Kennis hebben van wat wel en niet empathie is helpt daarbij. En alleen kennis erover is nog niet voldoende. Oefening is nodig om te switchen van je eigen gezichtspunt naar die van de ander. Om je aandacht te richten op de gevoelens en behoeften van de ander.. Het is behulpzaam om er niet vanuit te gaan dat je het weet, maar te checken bij de ander of jouw inschatting klopt. Zo kan de ander bijsturen en aanvullen en wordt het langzaam maar zeker steeds duidelijker wat er speelt.

Jezelf kunnen uiten zonder oordeel  geeft vrijheid in het brein. Door empathie te ontvangen kom je weer in contact met je eigen liefde  Door het geven van empathie geef je een wezenlijke bijdrage die veel voldoening geeft.

Graag hoor ik van je wat jij ziet bij de tekening:  de jonge  of oude vrouw, of allebei?  Wat  is jouw ervaring  met empathie geven of ontvangen? Schrijf het in het commentaarveld hieronder en ik geef je gratis een empathie sessie via skype kado! Of kom naar de gratis empathie training.